Το τελευταίο διάστημα, προωθούνται μία
σειρά από αλλαγές στη χωρική πολιτική, αλλά και νομοθετικές πρωτοβουλίες σχετικά
με τη δασική πολιτική, τη χρήση των αιγιαλών, ακόμα και το πλαίσιο υλοποίησης
των τεχνικών έργων, με βασικό γνώμονα την ενίσχυση των επιχειρηματικών ομίλων.
Πιο συγκεκριμένα, οι αλλαγές στη «χωρική πολιτική» στοχεύουν στην
επιχειρηματική κερδοφορία μέσα από τη διασφάλιση νέων επενδύσεων, στην
άρση των οποιοδήποτε περιορισμών αναφορικά με τις χρήσεις γης προς όφελος του
μεγάλου κεφαλαίου, στην επιτάχυνση της συγκέντρωσης γης και τεχνικών έργων και
στην προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων.
Με
άλλα λόγια θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι διάφορες «χωρικές» ρυθμίσεις υλοποιούν
ένα ευρύτερο αστικό σχέδιο για την καπιταλιστική ανάπτυξη της επόμενης μέρας,
καθώς αποτελούν την αποτύπωση της αντεργατικής πολιτικής των μνημονίων στο
επίπεδο του χώρου, καθώς στο κυνήγι της μεγαλύτερης κερδοφορίας και της
διασφάλισης της “ανταγωνιστικότητας” αναζητούνται νέα επενδυτικά πεδία.
Το Νομοσχέδιο για τη Χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση
Η ψήφιση του νόμου 4269/2014 (ΦΕΚ Α’142)
με τον τίτλο «Χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση – Βιώσιμη Ανάπτυξη»,
αποτελεί αρνητική εξέλιξη εξαιρετικά μεγάλης σημασίας, καθώς αν δεν ανατραπεί,
θα καθορίσει το μέλλον των Ελληνικών πόλεων και οικισμών αλλά και του
εξωαστικού περιβάλλοντος για τα επόμενα χρόνια.
Θα πρέπει αρχικά να σημειωθεί πως ένας
νόμος τέτοιας σημασίας, που αλλάζει συνολικά το πλαίσιο του πολεοδομικού και
χωροταξικού σχεδιασμού όπως το ξέραμε, πέρασε πραξικοπηματικά από το θερινό
τμήμα της βουλής, με ελάχιστο διάστημα προσχηματικής διαβούλευσης, και μάλιστα
το νομοσχέδιο που εν τέλει κατατέθηκε ήταν διαφορετικό από το δημοσιευμένο για
διαβούλευση.
Κεντρική ιδέα του συγκεκριμένου νόμου
είναι η με κάθε μέσο και τίμημα προώθηση των fast-track επενδύσεων, όπως αυτές
πρωτοεμφανίστηκαν στην περίοδο των
Ολυμπιακών αγώνων, εξαιρώντας πρακτικά
στο όνομα του “εθνικού στόχου” και της “ανάπτυξης” ορισμένα έργα από χωρικούς
και περιβαλλοντικούς περιορισμούς. Σήμερα υπό το πρόσχημα της μνημονιακής
υποχρέωσης επιχειρείται η ανατροπή του θεσμικού πλαισίου και των κανονισμών
σχεδιασμού και δόμησης όπως τους ξέραμε, καθότι προέχει να αναιρεθούν οι όποιοι
φραγμοί στέκονται εμπόδιο στις “νέες επενδύσεις” και στα επιχειρηματικά σχέδια!
Έτσι, ο εθνικού επιπέδου
χωροταξικός σχεδιασμός (ΓΠΧΣΑΑ) αντικαθίσταται με ένα κείμενο κυβερνητικών διακηρύξεων
(που το πιο πιθανό είναι να αλλάζει με την εκάστοτε κυβέρνηση) για την
Εθνική Χωροταξική Πολιτική, και με μια σειρά Ειδικών Εθνικών Χωροταξικών
Πλαισίων που αποκτούν πρωτοφανή έμφαση και σημασία.
Πιο συγκεκριμένα, στη θέση των
βασικών σχεδίων χρήσεων γης που είχαμε ως τώρα (ΓΠΣ/ΣΧΟΑΑΠ) εισάγονται δύο
διαφορετικά και παράλληλα συστήματα σχεδιασμού, τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια (ΤΧΣ)
που προορίζονται για τις πόλεις και τους οικισμούς των «κοινών θνητών» και τα
Ειδικά Χωρικά Σχέδια (ΕΧΣ) που προορίζονται για τις επενδύσεις και τις
δραστηριότητες της ελίτ, τα οποία προορίζονται για τις λεγόμενες
«στρατηγικές επενδύσεις», έχουν τη δυνατότητα να τροποποιούν κατά βούληση τα
ΤΧΣ (το αντίστροφο γίνεται μόνο με τη συναίνεση του «επενδυτή») και φυσικά σε
αυτά ισχύουν οι ειδικοί, προνομιακοί όροι δόμησης προς διευκόλυνση των
επενδυτών.
Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι κάθε
χωροταξικό σχέδιο συνδέεται υποχρεωτικά με το «εκάστοτε ισχύον Μεσοπρόθεσμο
Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής», δηλαδή με το εκάστοτε μνημόνιο, το
οποίο προγραμματίζεται να ισχύει επ’ αόριστον. Τέλος, αφού με τη
θεσμοθέτηση των Ειδικών Χωρικών Σχεδίων η κυβέρνηση ικανοποιεί τις επιθυμίες
των επενδυτικών ομίλων, με τις νέες χρήσεις γης έρχεται να εξυπηρετήσει και
τα μεσαία και μικρότερα συμφέροντα. Από το περιεχόμενο του νέου νόμου είναι
εμφανές ότι στόχος είναι η ελαχιστοποίηση των περιορισμών στην άσκηση
επιχειρηματικών δραστηριοτήτων μέσα στις πόλεις με αλλαγές βασικών αρχών
λειτουργίας των πολεοδομικών συγκροτημάτων. Οι νέες διατάξεις, σε γενικές
γραμμές, εντατικοποιούν και επιβαρύνουν ιδιαίτερα τις χρήσεις γης, επιτρέποντας
πολύ μεγαλύτερη ελαστικότητα στην εγκατάσταση δραστηριοτήτων σε βάρος του
αστικού και δομημένου περιβάλλοντος. Ενδεικτικά, επιτρέπουν πρακτικά την
εγκατάσταση εμπορικών καταστημάτων, εστιατορίων, πολιτιστικών δραστηριοτήτων
κ.λπ. οποιασδήποτε δυναμικότητας σε οικισμούς μικρότερους από 2000 κατοίκους
ή/και προϋφιστάμενους του ’23, επιτρέπουν την εγκατάσταση μεγάλων εμπορικών
κέντρων σχεδόν σε κάθε είδους χώρο παραγωγικών δραστηριοτήτων (βιομηχανία,
χονδρεμπόριο κ.α.), επιβάλλουν την είσοδο διάφορων χρήσεων σε περιοχές αμιγούς
κατοικίας, δίνουν τη δυνατότητα κατασκευής υπόγειου χώρου στάθμευσης σε κάθε
κοινόχρηστο χώρο πράσινου κ.α.
Μέτωπο αγώνα ενάντια στη πολιτική καταστροφής του
χώρου και της επιχειρηματικής εκμετάλλευσής του.
Συνοπτικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η
σημερινή εποχή της κρίσης επαναπροσδιορίζει σε ακόμη πιο αντιδραστική και
αντιλαϊκή γραμμή τις αναπτυξιακές κατευθύνσεις της προηγούμενης περιόδου. Το
πλήρες ξεπούλημα και η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας και του φυσικού
πλούτου αποτελούν κρίσιμες επιδιώξεις του κεφαλαίου, ενώ πλέον με τη νομοθετική
θεσμοθέτηση της διαδικασίας του fast track κάθε επιχειρηματικό σχέδιο
διευκολύνεται και προωθείται ανεξάρτητα από τις όποιες περιβαλλοντικές ή
κοινωνικές επιπτώσεις του. Συνοπτικά, διανύουμε μία περίοδο έντασης της
επίθεσης στο δημόσιο χώρο με στόχο την επιχειρηματική κερδοφορία, ενώ το
νομοθετικό οπλοστάσιο που προωθείται αποτελεί ουσιαστικά την αποτύπωση
της αντεργατικής πολιτικής των μνημονίων στο επίπεδο του χώρου.
Σε αυτά τα πλαίσια οι μάχες για κάθε
μικρό ή μεγάλο ελεύθερο χώρο ενάντια σε «φαραωνικά» έργα που υποβαθμίζουν το
τοπικό περιβάλλον, οι κινήσεις ανάκτησης του δημόσιου χώρου προς όφελος των λαϊκών
αναγκών και η πάλη για την αποτροπή της παράδοσής τους στα επιχειρηματικά
συμφέροντα αποτελούν βασικό κομμάτι της πάλης μας.
Από ανατρεπτική σκοπιά, διεκδικούμε:
- Κατάργηση των καταστροφικών νόμων για το χώρο και το περιβάλλον. Άμεση απόσυρση του νόμου «Χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση – Βιώσιμη Ανάπτυξη», των νομοσχεδίων για τους αιγιαλούς και τα δάση.
- Να διαλυθεί το ΤΑΙΠΕΔ. Καμία πώληση σε εταιρείες και εκμετάλλευση δημόσιου χώρου από το κεφάλαιο.
- Η δημόσια περιουσία ανήκει στο λαό – Δε θα επιτρέψουμε την εκποίησή της. Λέμε όχι στην τσιμεντοποίηση και την εμπορική εκμετάλλευση του δημόσιου χώρου, των δασών, των πάρκων, των αρχαιολογικών χώρων και κάθε κοινόχρηστου αγαθού.
- Αύξηση των δαπανών για υποδομές και νέους ελεύθερους δημόσιους χώρους. Θέλουμε ανθρώπινες γειτονιές, με καθορισμό και απαγόρευση χρήσεων, με περιορισμούς στη δόμηση, με δημόσια σχολεία, νοσοκομεία, βιβλιοθήκες, γηροκομεία, αθλητικούς χώρους, πολιτιστικούς χώρους που να καλύπτουν τις ανάγκες ζωής και αναψυχής των κατοίκων.
- Μέτρα για την προστασία της δημόσιας – δημοτικής περιουσίας από τα ιδιωτικά συμφέροντα, τους διεκδικητές της ιδιοκτησίας της, τους καταπατητές.
- Μέτρα για την προστασία των δασών. Διαφύλαξη τους από κάθε είδους οικοδομικές δραστηριότητες (από κράτος, ιδιώτες, δήμους, εκκλησία). Φροντίδα για τη διατήρηση όσων δασών, αλσών, χώρων πρασίνου έχουν απομείνει στον αστικό και περιαστικό ιστό των πόλεων. Μέτρα για την προστασία τους.
ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Ανταρσία για την ανατροπή
Π.Ε. ΤΡΙΚΑΛΩΝ
